PED

2014

Nog voordat er een vermoeden van de ziekte in Nederland was, begon GD met de voorbereidingen. “Als de ellende dan hier komt, dan wil je er ook klaar voor zijn”, vertelt Alfred van Lenthe, sectormanager varken bij GD. En ellende was het: in Amerika breidde het dodelijke virus zich alleen maar uit. 

PED veroorzaakt diarree en is een zogenoemde bedrijfsgebonden aandoening. Dat wil zeggen dat de ziekte zich kan verspreiden over een bedrijf door direct of indirect contact met mest. Wanneer er een vermoeden van PED is, hoeft er vooralsnog geen melding gemaakt te worden bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). Dat moet bijvoorbeeld wel bij een vermoeden van varkenspest, MKZ of vogelgriep. GD speelt bij deze ziekten een belangrijke rol: vanuit de monitoring houden we er zicht op. We schakelen snel bij een verdenking, en mocht het foute boel zijn, dan hebben we de juiste testen klaarstaan.

Omdat een aantal biggen enkele dagen na oplegging, op 31 oktober, diarree kreeg die toch wel heftig was, heeft de dierenarts mestmonsters genomen. In zulke gevallen worden monsters altijd onderzocht op de gebruikelijke kiemen, zoals PIA en salmonella, maar daar kwam niks uit. Voeronderzoek liet ook geen afwijkingen zien.

Varken Als een veehouder of dierenarts vragen heeft over diergezondheid, dan kan hij of zij bellen met de GD Veekijker. Deze gratis telefonische en online hulpdienst is een gemakkelijke en laagdrempelige manier om advies te vragen. De dierenartsen bij de Veekijker bepalen vervolgens of het nodig is om een vervolgonderzoek in te stellen. In dit geval is ook overleg gevoerd met de GD Veekijker varken. Naar aanleiding daarvan is besloten om nieuwe mestmonsters op PED te laten onderzoeken.

Bij het bezoek op 14 november zijn mestmonsters en bloedmonsters verzameld van biggen waarbij de verschijnselen zichtbaar waren. De mestmonsters waren positief, maar de bloedmonsters nog niet. Dat betekent dat de biggen toen nog maar net waren besmet. De verschijnselen waren nog steeds hetzelfde en er waren nog steeds geen varkens gestorven.

In de week daarna overlegde de veehouder met zijn dierenarts, een vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging voor Varkenshouders en GD over de aanpak. Er bestaat geen vaccin en antibiotica helpen niet, dus de enige mogelijkheid is hygiëne, hygiëne en nog eens hygiëne. Een belangrijke maatregel was om muizen grondig te bestrijden.

“We zagen dat landen om ons heen dat niet of nauwelijks deden. Maar Nederland is echt een exportland en we zijn afhankelijk van de goodwill van andere landen. Het was dan ook maar beter er transparant over te zijn.” Later bleek dat er in Duitsland ook PED was, veel meer dan gedacht.

Snel schakelen en snel communiceren, dat is wat GD aan waarde heeft toegevoegd tijdens de PED-uitbraak in Nederland. Niet alleen binnen de organisatie, maar ook buiten GD is deze manier van handelen opgevallen.

Omdat het na het eerste geval vrij rustig bleef heeft GD tot half januari tijd gehad om te bespreken wat te doen als het verder zou verspreiden. “Vanuit de monitoring hebben we een stuurgroep PED opgezet. Van daaruit zijn we ook gaan nadenken over mogelijke preventie.” In Canada bleek dit al heel goed te werken, wist Van Lenthe. “Dan moet je echt samen aan de slag.” De hele sector varken van GD werkte vervolgens aan een draaiboek. “Wat doen we als er een uitbraak is, als het echt fout gaat?”